Film „Incepcja” – koniec ery Matrixa

Film Incepcja był najbardziej oczekiwanym przeze mnie wydarzeniem artystycznym tego roku. Wynikało to przede wszystkim z kilku faktów. Po pierwsze – reżyseria perfekcjonisty Nolana, który zahipnotyzował odbiorców intrygującą wizją przeplatania się dobra i zła w „Mrocznym rycerzu”.
Po drugie – nowatorski pomysł z klimatów science-fiction i zapowiedź wielopoziomowej fabuły, czego ciężko byłoby uniknąć przedstawiając zwodniczy świat marzeń sennych.
Po trzecie – gwarancja najwyższej jakości wykonania zarówno w obrębie doznań dźwiękowych, jak i wizualnych.
Te trzy czynniki, o ile stałyby się nierozerwalną całością, miały zaowocować dziełem wręcz przełomowym, które podzieliłoby filmy na te przed i po Incepcji.

Premiera filmu na pewno nie była rozczarowująca, a duże oczekiwania zostały w pełni spełnione. Najnowszy film Nolana okazał się niewiarygodnie dopracowanym, epickim arcydziełem, rzucającym filozoficzne wyzwanie widzowi oraz definitywnie kończącym erę Matrixa.

Przy obecnym stanie i jakości Hollywoodzkiej kinematografii , tylko raz na parę lat mamy przyjemność oglądać wysokobudżetowe produkcje, które starają się wnieść coś nowego, przełamać utarte schematy, zaskoczyć czymś widza, biorąc np. pod lupę tematy tylko liźnięte przez filmowych twórców, bądź traktując je całkowicie odmiennie. Takim filmem był „Matrix”, który zaburzył konstrukcję znanej nam rzeczywistości. Takim filmem był też wcześniejszy film Nolana „Mroczny rycerz”, stanowiący intrygującą infiltracją dualizmu zła i dobra. Film Incepcja również należy zaliczyć do tego typu dzieł nowatorskich. Nolan tworzy w nim własną jakość i to pomimo decyzji o zakwestionowaniu otaczającej nas rzeczywistości, co już na ekranach widzieliśmy niejednokrotnie. Kunszt reżysera nie tylko polega na tym, że znane, cudze standardy potrafi zastąpić własnymi, ale również, że w oparciu o nie potrafi stworzyć zaskakujące widza novum.

Film Incepcja jest intelektualną przyjemnością, filmem stymulującym emojonalnie i uzależniającym bardziej niż narkotyk. Kolejne sceny wciągają nas w wir, z którego nie można się już uwolnić, aż do napisów końcowych. Nolan niezwykle udanie buduje przez cały czas trwania filmu labirynt, w którym zmuszeni jesteśmy się poruszać. Na początku błądzimy. Później niejednokrotnie wydaje nam się, że odnajdujemy tą jedyną, właściwą drogę, ale za każdym razem trafiamy na ślepą uliczkę. To nieuniknione jeżeli przedstawiona rzeczywistość często przenika się z jej wyobrażeniem, a niekiedy nawet okazuje się, że nie istnieje.

Wyjątkowo nie będę przedstawiał szczegółów fabuły, aby nie zmniejszać przyjemności odkrywania jej zawiłości widzowi. Nadmienię tylko, że rzeczywistość w filmie „Incepcja” nie jest liniowa i ciągle się zmienia. Tak jak Paryż, potrafi zwinąć się jak dywan, tak ona może zmienić swój kształt w chwili, którą łatwo przegapić. Szukamy tutaj punktu zaczepienia, stałej, dzięki której odróżnimy świat nierealny od realnego. Im dłużej trwa film, tym bardziej zadanie to jest trudne. A po ostatniej scenie zaczyna nam kołatać w głowie pytanie – co jest rzeczywistością, a co tylko jej przebłyskiem i skąd mamy wiedzieć, co jest prawdą. Może oba światy – z marzeń sennych, z naszych wyobrażeń i z dnia codziennego nieustannie się przeplatają? Może rzeczywistość jest częściowym złudzeniem, wielopłaszczyznową wariancją, fundowaną nam przez mózg. Może wszyscy cały czas śnimy?

Film Incepcja imponuje także dopracowaniem wizualnym. Sny bohaterów stanowią tutaj odrębne światy, ale nie są to bajkowe, mistyczne krajobrazy, czy też kosmiczne przestrzenie. Nie ma tutaj wizualnych eksplozji i przebarwień, jakie widzieliśmy chociażby w filmie „Cela”. Wszystko jest stonowane i wyważone, w takim sposób, aby nie przygniatać widza ciężarem efektów. Dla osób z zewnątrz cudzy sen wydaje się być normalną, bezosobową aglomeracją. Dopiero wchodząc do jej uliczki, poznając ciemne zakamarki, poznajemy niedoskonałości sennego świata, wynikające z obaw śniącego i złożoności jego osobowości. Sztuczne wszechświaty stają się oryginalnymi kompilacjami pragnień i emocji, które śniący przeważnie skrywa, których się wstydzi.

Należy też wspomnieć o przepełnionych adrenaliną i hipnotyzujących scenach pościgów i walk. Film Incepcja jako widowiskowe kino akcji jest równie przełomowy, jak w przypadku samej fabuły. Oklepane już zwolnione sceny, znane z Matrixa, tutaj – dzięki szczypcie sennych możliwości – nabierają zupełnie nowego wymiaru. Osobiście jestem wręcz zafascynowany sposobem przedstawienia walki w sytuacji braku grawitacji. Doczekałem się realizmu specyfiki ruchu w tych nienaturalnych warunkach przewyższającego nawet efekty znane z kultowej „Odysei kosmicznej 2001”.

Podsumowując film posłużę się cytatem Piotra Plucińskiego:

„Film Incepcja to głównie frapujące doświadczenie, które – niczym senne marzenie – możliwe jest do ogarnięcia, póki dryfujemy pośród jego meandrów, ale nie godzinę później, gdy w głowie falują tylko wyrwane z kontekstu fragmenty. Sen zatem? Kto wie; jak się zastanowię, za nic nie mogę sobie przypomnieć pierwszej sceny…”.

Tytuł oryginalny: Inception
Reżyseria: Christopher Nolan
Oficjalna strona filmu: http://wwws.pl.warnerbros.com/inception/mainsite/
Premiera w Polsce: 30 lipca 2010

OCENA: 9/10

Jak oceniasz film „Incepcja”?